Ο Αχιλλέας σύμφωνα με τον μύθο αρχικά
δεν είχε σκοπό να συμμετέχει στον πόλεμο της Τροίας και προσπάθησε μάλιστα με
δόλιο τρόπο να το αποφύγει. Με παρότρυνση της μητέρας του στάλθηκε στο
ανάκτορο του βασιλιά της Σκύρου, Λυκομήδη, όπου ντύθηκε με γυναικεία
ρούχα και κρύφτηκε ανάμεσα στις γυναίκες της Αυλής. Η Θέτιδα οδηγήθηκε
σε αυτήν την πράξη, κατόπιν μιας προφητείας που έλεγε ότι ο γιος της θα
ζούσε είτε μια μακρά και ανιαρή ζωή είτε θα πέθαινε νέος επιτυγχάνοντας
αιώνια δόξα.
Ο Οδυσσέας κατέφυγε στο ανάκτορο του Λυκομήδη αναζητώντας τον Αχιλλέα
για να τον πείσει να συμμετάσχει στην εκστρατεία. Όμως δεν μπορούσε να
τον εντοπίσει. Με το πανούργο του τότε μυαλό μεταμφιέστηκε σε έμπορο και
πήγε στην αυλή του ανακτόρου για να παρουσιάσει και να πωλήσει στις
γυναίκες κάποια κοσμήματα. Μεταξύ των εμπορευμάτων του παρουσίασε και
μερικά θαυμάσια όπλα, όπως ένα σπαθί, ένα ακόντιο και μια ασπίδα. Όλες
οι γυναίκες ενδιαφέρθηκαν για τα κοσμήματα εκτός από μία, της οποίας το
ενδιαφέρον τράβηξε ο πολεμικός οπλισμός. Αυτή τελικά η γυναίκα
αποδείχθηκε ο Αχιλλέας, τον οποίον ο Οδυσσέας με την εξυπνάδα και την
πονηριά του κατάφερε να ανακαλύψει.
Η ανακάλυψη του Αχιλλέα στην Σκύρο (Nicolas Poussin)
Η παράσταση αυτή της αποκάλυψης του Αχιλλέα από τον Οδυσσέα αποτυπώνεται
σε ένα εξαίσιο ψηφιδωτό που βρίσκεται στην «Οικία του Αχιλλέα» (4ος αιώνας μ.Χ.) στο
αρχαίο Κούριο της Κύπρου. Αποτυπώνεται η σκηνή όπου ο
Αχιλλέας ανάμεσα στα εμπορεύματα επιλέγει τα όπλα αντί των άλλων
γυναικείων ειδών, ενώ ο Οδυσσέας μεταμφιεσμένος σε έμπορο παρακολουθεί
με ικανοποίηση. Πίσω από τον Αχιλλέα παρακολουθεί επίσης, αλλά με
αγωνία, η Δηιδάμεια, μία από τις κόρες του Λυκομήδη. Ο λόγος που η
Δηιδάμεια παρακολουθούσε με αγωνία, τα όλα όσα λάμβαναν χώρα, ήταν
επειδή δεν επιθυμούσε ο Αχιλλέας να φύγει από τη Σκύρο, καθώς είχε
συνάψει σχέση μαζί του και μάλιστα απέκτησαν μαζί έναν γιο, τον
Νεοπτόλεμο. Παρόλο που η σύνθεση είναι αρκετά φθαρμένη, οι μορφές του
Αχιλλέα, του Οδυσσέα και της Δηιδάμειας είναι ευδιάκριτες.
Το ίδιο θέμα παρουσιάζεται στην Πομπηία, έξω από την "Οικία του Απόλλωνα" ...
...αλλά και σε ψηφιδωτό στο Ζεύγμα
Τέλος σε ψηφιδωτό που βρέθηκε το 1874 στον κήπο της οικίας του κυρίου Γεώργιου Μουραμπά στη Σπάρτη και βρίσκεται στο αρχαιολογικό μουσείο Σπάρτης, παρουσιάζεται ο Αχιλλέας στο κέντρο να βγάζει από πάνω του τα γυναικεία ρούχα, και αφού έχει βάλει το κράνος του, παίρνει την ασπίδα του έτοιμος για να αναχωρήσει για την Τροία. Δύο κόρες του Λυκομήδη, η μία από αριστερά, και η Δηιδάμεια από τα δεξιά προσπαθούν να τον αποτρέψουν.
